Wednesday, September 16, 2009

كرِيني جلوبةرط لة بازاري لةنطة بةردوامة




سةرِاي كردنةوةي دةيان سوثةرماركيَتي جلوبةرط هةرزان لةهةوليَر هاولآتيان بةردةوام روو لةبازارِي لةنطة دةكةن. ئةم سالَيش تيَبيني قةرةبالَةغييةكي زؤر دةكريَت لةشةواني رةمةزاندا كة هاولآتيان بؤ كرِيني ثيَداويستي جةذن روودةكةنة بازارِةكة.
جةواد قادر، 38 سالَ، بةثيَوة راوةستابوو لةبةردةم دوكانةكةيدا ضاوةرِيَي كرِياري دةكرد. ئةو وتي "جاران خةلَك هةر جلوبةرطي لةنطةي لةبةر دةكرد لةبةر هةرزاني و باشي جؤرةكةي، هةروةها ئيَستاش هةنديَ خةلَك ديَن بؤ كرِيني جلوبةرط."
ئةو دوكاندارة رؤذي 15 بؤ 20 هةزاري دةستدةكةويَت بةلاَم "ثيَنجشةمة و جومعان 25 بؤ 35 هةزار ثةيدادةكةين."
ئاماذةي بةوةش دا كة جلوبةرطيان هةية زؤر طرانترن لة بازارِ يان ثةيدانابن. وتيشي "بازرطانةكاني ئيَمة خؤيان دةضنة توركيا يان سين كامة جؤري خراث و هةرزانة دةيهيَنن بؤ كوردستان بةنرخيَكي باش دةيفرؤشنة خةلَك دواتر قازانجيَكي باش دةكةن و ئينجا لة بازاريدا هةراجي دةكةن لةو بازارانةي كة بةناوي هةرزان بازار يان هةرزان مؤل، بةراستي جؤرةكةي زؤر خراثن بؤية هةرزانيان كردوون."
جةواد قادر دوكاني جلوبةرطي بةكارهاتوي هةية لة لةنطةو 15 سالَة لةويَ كاردةكات.
كرِياريَك كةسةيري ثارضة هةلَواسراوةكاني دوكانةكاني دةكرد وتي، "بةراستي من ماوةيةكي زؤرة جلوبةرط لة لةنطة دةكرم، لةبةر سيَ خالَي سةرةكي: شيَوازي جواني جلوبةرطةكان، ماركةي جؤراوجؤر، وة هةرزاني شمةك." هةردي نوري لةبازارِي لةنطة رايطةياند. من خؤم زؤرجار بةدواي شيَوازيَكي جياوازدا طةراوم لة ئةسواقةكان نةبووة بةلاَم لة لةنطةدا هةموو جؤرة شيَوازي ماركةيةكي جيا دةدؤزييةوة."
هةردي نوري قوتابي زانكؤيةو لةدريَذةي قسةكانيدا وتي لةبازارِةكاني تر، بؤ نمونة بازارِي رايمؤلأ، ماركةي باش دةست ناكةون و ئةطةر هةشبن شتومةكةكانيان زؤر طرانن.
يةكيَك لة شتة ديارةكاني بازارِي لةنطة لةوةداية زؤربةي كريارةكاني ئافرةتانن.
مامؤستايةكي ئافرةت لة دوكانيَكي جلوبةرطدابوو زوو زوو ئةو ثارضانةي تاقيدةكردةوة كة حةزيليَيان بوو. كةذالَ ئيسماعيل كراسيَكي ذنانةي بةدةستةوة بوو وتي، " جؤري رةنط و شيَوازي دووريني جلوبةرطةكان زؤر مؤدةي تيَداية وة جلوبةرطي مندالَ زؤر هةرزانة. بةراستي لة بازارةكان بةو شيَوةية نيية بةتايبةت لة مانطي ثيرؤزي رةمةزاندا."
سةبارةت بةدةستكةوتني كةلوثةلي ناومالَيش خؤشحالَي خؤي دةربرِي كة"هةموو ثيَداويستييةكاني ناومالَ دةست دةكةويَ هةر لة كارةبايات و جوانكارييةكان و ثيَداويستييةكاني تر بة نرخيَكي طونجاو."
خاوةن دوكانيَكي تر وتي زؤربةي دوكانةكان هي خؤمانن كاتي خؤي تةعويزمان و وةرطرتةوة واتا كريَيان لةسةر نيية، وة رؤذانة لة مانطي رةمةزان 20 – 30 ثارضة دةفرؤشن وة لة رؤذاني ئاساييدا 10 – 15 ثارضةية." عبدوللاَ ئةحمةد، 35 سالَ وتيشي، ئةطةر هةر ثارضةيةك بة ثيَنج هةزاربيَ ئةوا دوو هةزاري قازانجة.
رةنجدةر جةلال تةمةن 27 فةرمانبةر وتي، "هةرضةندة كة دةبيستي بازاري لةنطة وادةزاني تةنيا شمةكي لةنطةية بةلاَم كة دةبيني هةموو جؤرةكاني كةلوثةلي تيَداية كؤن و نويَ."
ئةو فةرمانبةرة تيشكي خستةسةر قةرةبالَغي بازارِةكةو هؤكاري زؤري ذمارةي كرِيارةكاني طةرِاندةوة بؤ مامةلَةي خاوةن دوكانةكان لةطةلَ كرِيارةكان وجواني و باشيي و هةرزاني كةلوثةلةكان.
زؤري دوكاني كارةبايي يةكيَكي ترة لةسيما ديارةكاني بازارِةكة. ئةوةي دوكاني كارةباييةكان جيادةكاتةوة هةبووني ثارضةي دةطمةن و ناوازةية.
ئةحمةد شيَرزاد تةمةن 41 سالَ خاوةني دوكاني كةلوثةلي لةنطةي كارةبايي ئاماذةي بةوةدا كة زؤربةي بازرطانةكان روو دةكةنة لةنطة بؤ سةيركردني دواترين شيَوةو ماركة. وتيشي لةبازاري لةنطة هةموو ثيَداويستةكاني كارةبايي ناومالَ هةية كة هةموو جؤرة ماركةكاني جيهاني تيَداية بةنرخيَكي طونجاو دةفرؤشين."
بازارِي لةنطة دةكةويَتة نيَوان شةقامي سةدي و ضلي و طةليَك دوكاني وةك، فرؤشتني جلوبةرطي بةكارهاتوي بياني، ساردةمةني و شيريني و ثيَداويستيةكاني ناومالَ لةخؤدةطريَت.
لة سالَي 2000 بةبرِياري ثاريَزطاري هةوليَر، طواسترايةوة ئةم شيَويَنة.

هؤشةنط مةحمةدئةمين

No comments:

Post a Comment